Blog o życiu w Finlandii, o języku fińskim, ciekawostki, spostrzeżenia, miejsca warte zobaczenia, muzyka i wiele innych. Zapraszam !

piątek, 28 lutego 2020

28.2. Dzień Kalevali (Kalevalan päivä)

Dzisiaj przypada Dzień Kalevali, dzień kultury fińskiej. To i u mnie na blogu króciutko 😉


Väinämöinen broni magicznego młynka Sampo przed Louhi. Zdjęcie z wikipedii



Kalevala, mówiąc pokrótce to poemat epicki (coś jak nasz Pan Tadeusz) składających się z pieśni ludowych popularnych na terenach Finlandii, Estonii i Karelii. Pieśni zostały zebrane przez Eliasa Lönnrota w XIXw i przetłumaczone na wiele języków. Na język polski było również kilka tłumaczeń, ostatnie z 1998 Jerzego Litwiniuka, i zarazem pierwsze przełożone bezpośrednio z oryginału. Wcześniejsze przekłady były z innych języków (np. niemieckiego) na język polski.


O treści Kalewali można poczytać po polsku tutaj. Każdy z poematów nazywa się ”runo” czyli poemat/wiersz.

Fragment runo XV w przekładnie Jerzego Litwiniuka
Pszczółka uniosła się z ziemi, miodoskrzydła sponad kępy
I polatywała zwinnie, trzepotała skrzydełkami
Dookoła czapy księżyca, skrajem słońca wędrowała,
Na ramieniu Niedźwiedzicy, ponad grzbietem siedmiogwiezdnej,
Do piwnic Stwórcy wleciała, do komór Wszechmogącego

a to oryginał jeśli się nie mylę:
Mehiläinen maasta nousi, simasiipi mättähältä;
jopa lenti löyhytteli, pienin siivin siuotteli.
Lenti kuun keheä myöten, päivän päärmettä samosi,
otavaisten olkapäitse, seitsentähtyen selitse:
lenti Luojan kellarihin, kamarihin kaikkivallan.


Szerzej o Kalevali można, i warto, poczytać tutaj.

A moja przygoda z kulturą fińską zaczęła się około 6 lat temu, wtedy moja bratowa (pozdrawiam Kasiu!) użyczyła mojej córce pewną książkę... Mam ją do dziś choć obiecałam zwrócić. Kiedyś więc pewnie wróci do Krakowa. Mowa o Zachariasz Topelius Sampo Lappelill w przekładzie Janiny Porazińskiej z 1986 r. (aczkolwiek Porazińska opracowała ją w 1958 r.) Książka ta właśnie jest zbiorem opowiadań dla dzieci na podstawie Kalevali. Poniżej fragment przedsłowia 😊


A tutaj fragment o Väinämöinen, czyli po polsku jak widać Vejnemeinen 😏
Co ciekawe, postać Gandalfa z Mitologii Śródziemia J.R.R. Tolkiena wzorowana była na głównym bohaterze Kalevali, czarodzieju, mędrcu, pieśniarzu imieniem Väinämöinen.

O Kalevali na YLE


No i na koniec parę słówek:

kansalliseepos - epos narodowy
liputuspäivä - dzień kiedy flaga jest na maszcie
karkausvuosi - rok przestępny
Kalevala on kulttuurin kivijalka - Kalevala jest fundamentem kultury.
tarina - historia
kansanlaulu - pieśń ludowa
tietäjä - mędrzec





Brak komentarzy:

Prześlij komentarz